پروبیوتیک ها میکروارگانیسمهاي زنده اي هستند که وقتی به مقدار کافی مصرف شوند ، اثـرات مفیدي بر میزبان دارند و مشخصه ي اصلی آن ها این است که براي میزبان بـی خطـر هـستند . استفاده از پروبیوتیک ها علاوه بر دستگاه گوارش ، در عملکرد سیستم ایمنی بدن ، بیماريهـاي پوسـتی ، دیابت، سرطان ، بیماري هاي کبدي، هایپرتنـشن ، سیـستم اوروژنیتـال و دهـان و دنـدان مـورد بررسی قرار گرفته است .
در درماتولوژي نیز استفاده گسترده اي از پروبیوتیک ها و پره بیوتیکهـا میشود. در درمـان درماتیـت های آتوپیـک ، آکنـه ، اگزمـا ، بیمـاري هـاي آلرژیـک ، پیـري پوسـت ، عفونت هاي باکتریایی و قارچی ، ترمیم زخم هاي مزمن ازجملـه زخـم پـاي دیـابتی ، اسـتفاده از پروبیوتیک ها مورد بررسی قرار گرفته است .در این مقاله با دکتر مهناز شکروی همراه باشید تا در مورد تاثیر پروبیوتیک ها بر پوست ، آگاه شوید :
پروبیوتیک چیست ؟
پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های مفیدی هستند که در روده انسان زندگی می کنند. پروبیوتیک ها می توانند به عنوان دارو برای درمان انواع خاصی از بیماری ها و یا به صورت مکمل برای حفظ سلامتی فرد مصرف شوند. تعریفی که سازمان بهداشت جهانی WHO از پروبیوتیک ها ارائه می دهد: پروبیوتیک ها میکروارگانیسم هایی هستند که وقتی به میزان مناسب مصرف شوند اثرات مفیدی روی سلامت فرد دارند.
پروبیوتیکها را نباید با پِره بیوتیک‌ها اشتباه گرفت، پِره بیوتیک‌ها به فیبرهای غذایی اطلاق میشود که به تغذیه‌ی باکتری‌های مفید موجود در روده کمک شایانی میکنند.
جالب توجه اینکه، به نظر می‌رسد پروبیوتیک‌های مختلف برای سلامت بخش‌های مختلفی از بدن تلاش میکنند. بنابراین انتخاب نوع (انواع) صحیح پروبیوتیکها حیاتیست.
بسیاری از مکمل‌های پروبیوتیک، ترکیبی از انواع مختلف پروبیوتیکها را در یک محصول جای داده‌اند. این نوع از پروبیوتیکها ، پروبیوتیک طیف گسترده یا چند پروبیوتیکی خوانده می‌شوند.
تفاوت پروبیوتیک با پِره بیوتیک
پِره بیوتیک ها اجزای غذایی غیر قابل هضم هستند که رشد و فعالیت میکروارگانیسم های مفید که در روده بزرگ انسان زندگی می کنند را تحریک می کنند. وقتی پروبیوتیک ها با پِره بیوتیک ها مخلوط شوند سینبیوتیک نامیده می شود.
پروبیوتیک ها در غذاها و یا مکمل های غذایی (به صورت کپسول، قرص و پودر ) وجود دارند. مثلا غذاهایی مثل ماست، شیر تخمیر شده و یا غیر تخمیر شده و محصولات سویای تخمیر شده حاوی پروبیوتیک ها هستند. اکثر پروبیوتیک ها باکتری هستند. در دستگاه گوارش نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند میزان این باکتری ها بالا است که باعث محافظت نوزاد از بیماری های مختلف می شود. بعضی از انواع مخمرها هم خواص پروبیوتیکی دارند.
پروبیوتیکها چطور عمل میکنند؟
پژوهش‌های زیادی برای کشف چگونگی عملکرد پروبیوتیکها انجام شده است. پروبیوتیکها از راه‌های گوناگون به شما سود می‌رسانند، به عنوان مثال اگر باکتری‌های خوب بدن‌تان را از دست بدهید (مثلا به خاطر مصرف بی رویه آنتی‌بیوتیک)، پروبیوتیکها جایگزین خوبی خواهند بود.
نکته : آنتی بیوتیک ها معمولا برای درمان عفونتهای باکتریایی و با تشخیص پزشک تجویز می شوند .
و فقط در صورتیکه عوارض ناشی از باکتری بسیار شدیدتر از عوارض مصرف آنتی بیوتیک باشد منطقی است. پس لطفا از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها جدا خودداری کنید.
پروبیوتیکها تعادل را میان باکتری‌های «خوب» و «بد» برقرار میکنند تا بدن‌تان به خوبی و آنطور که باید، به فعالیت‌هایش ادامه دهد. پروبیوتیکها حرکت غذا در طول مسیر روده کوچک و بزرگ را تسهیل میکنند
فواید پروبیوتیکها برای پوست
پروبیوتیکها موادی ضدالتهابی هستند که سیستم ایمنی بدن و عملکرد دفاعی پوست را تقویت میکنند. یکی از دلایل پیری زودرس «التهاب» است که با سبک زندگی انسان‌ها و به ویژه آلودگی هوا مرتبط است. به همین دلیل دانشمندان سعی دارند محصولات آرایشی تهیه کنند که همزمان با مصرف آن ها بتوان به نوعی به سلامت بیشتر پوست کمک کرد.
پروبیوتیکها قندهای پیچیده‌ای هستند که از میوه‌‌ها و سبزیجات گرفته می‌شوند و باکتری‌های خوبی را که در پوست است تغذیه و به متعادل سازی میکروبیوم (فلور پوست) کمک میکنند.هم اکنون تنها عصاره پروبیوتیک‌های روده از جمله لاکتوباسیل‌ها و بیفیدوس روی پوست مورد بررسی قرار گرفته‌اند و نتایج ، حاکی از تاثیر مثبت این پروبیوتیکها بر التهاب‌های پوستی است.میکروبایت‌‌ها یا فلور طبیعی پوست از چندین میلیارد میکروارگانیسم تشکیل شده است که از پوست در برابر مهاجمان خارجی محافظت میکند. هنگامی که باکتری‌های بیماری‌زا سعی میکنند سد دفاعی بدن را از بین ببرند و به آن آسیب برسانند، پروبیوتیک‌های پوستی ، برای از بین بردن آن ها مواد سمی تولید میکنند.به منظور محافظت بیشتر از پوست، متخصصان تلاش دارند پروبیوتیکها را در برخی از مواد آرایشی وارد کنند. به عبارتی به جای ضدعفونی کردن پوست برای از بین بردن باکتری‌های بیماری‌زا و درمان آکنه متخصصان توصیه میکنند فلور طبیعی پوست را با استفاده از پروبیوتیک‌های موضعی تقویت کنیم.
تاثیر پروبیوتیک در "درماتیت آتوپیک"
درماتیــت آتوپیــک (AD)یــک بیمــاري مــزمن، عودکننده، خارش دار و التهابی پوست است که اغلب در ابتداي شیرخوارگی رخ می دهـد. این بیماري اغلب همراه با اختلال در عملکرد سد پوست، حساسیت به آلرژنها و عفونتهاي مکرر پوست می باشد. تـشدید و بروز درماتیـت آتوپیـک بـا کلونیزاسیون وعفونت استافیلوکوك اورئوس مرتبط است و درمانهاي آنتی بیوتیکی که استافیلوکوك اورئـوس را هدف قرار میدهند، در بهبود بیماري موفق بوده اند .پروبیوتیک ها در دوره های قبل و بعد از زایمان تجویز می شوند مصرف پروبیوتیک در پیشگیري از درماتیت آتوپیک مؤثر است .
درمان اگزما با پروبیوتیک ها
در مطالعات انجـام شـده ، اثـرات مفیـد آشـکاري در پیشگیري از ایجاد اگزمـا بـا اسـتفاده از پروبیوتیـک هـا مشاهده شده است همچنین سبب جلوگیري از حساسیت آتوپیـک بـه آلـرژن هـاي غذایی شایع و نیز کـاهش شـیوع اگزمـاي آتوپیـک در ابتداي دوران کودکی می شود .
خاصیت ضد جوش پروبیوتیک ها
یکی از علل اصلی ایجاد آکنه و جوش های پوستی ، گوارش نامناسب و باقی ماندن سموم حاصل از دفع ناقص در روده هاست. پروبیوتیک ها شاید با کمک به دفع بهتر و رفع یبوست و یا کمک به کاهش وزن و تنظیم چربی در بدن بتوانند در رفع آکنه های پوستی در فرد موثر باشند. تحقیقات نشان داده است که افرادیکه مستعد آکنه های پوستی هستند با مصرف محصولات یا مکمل های حاوی پروبیوتیک ها بهبودی مناسبی در بروز آکنه و کاهش آن در پوستشان رخ داده است. پزشکان متخصص پوست در حال حاضر در کنار توصیه ها و اقداماتی که برای درمان و علت یابی آکنه انجام می دهند، از مکمل های پروبیوتیک به عنوان درمان کمکی نیز استفاده می کنند.
درمان کاندیدیاز جلدي با پروبیوتیک ها
پروبیوتیکها در زمینه ي کاندیدیاز جلدي لوکـالیزه مــورد مطالعــه قــرار گرفتنــد کــه نــشان داده شــده باکتريهاي پروبیوتیک اثرات مفیـدي در جلـوگیري از رشد پاتوژن ها و تنظیم سیستم ایمنـی میزبـان دارنـد . این مطالعات نشان می دهند که پروبیوتیک ها می توانند اثـرات آنتـی فونگـال (ضدقارچ) داشـته باشـند هرچنـد مطالعـات بیشتري جهت تأیید این تئوري باید انجام شود .
تاثیر پروبیوتیک ها در زخمهاي مزمن
یک زخم مـزمن معمولا یـک التهـاب مـزمن دارد. در ایـن زخمها پرولیفراسیون سـلولی و روند تـرمیم بـسیار طـولانی است. پروبیوتیک ها در دینامیک کردن التهاب مزمن در زخمهاي غیر قابـل تـرمیم، نقـش قابـل تـوجهی دارد . استفاده از پروبیوتیک ها بـراي مـدیریت زخـم اهمیـت دارد. در زخم هاي مزمن PH اسـیدي بـه علـت سـطح پایین اکسیژن به سمت آلکالین (قلیایی) افزایش مـی یابـد . بـه نظر می رسد با استفاده از پروبیوتیک ها در زخم کـه در آن PH به حالت نرمال افت مـی کنـد و فـشار اکـسیژن افـزایش مـی یابـد، التهـاب کـاهش و عفونـت پـاتوژن پیشگیري یا متوقف می شود زیرا به نظـر مـی رسـد کـه پروبیوتیــکهــا توانــایی غیرفعــال کــردن فــاکتورهــاي باکتریــال و وایــرال پــاتوژن را دارنــد.
تاثیر پروبیوتیک ها درپیشگیری از بیماريهاي آلرژیک
نقش پروبیوتیک هـا در پیـشگیري از بیمـاري هـاي آلرژیک هنوز به طور آشکار ثابت نـشده اسـت . بـه نظـر می رسد پروبیوتیک ها اثرات اختصاصی آنتی آلرژیک بـر روي سلول هاي اپیتلیال و ایمنی دارند . نفـوذ آلـرژن از میان پوست می تواند منجر به حساسیت سیستمیک بـا درگیري مخاط گوارشی شود .
میکروارگانیــسم هــاي فلــور روده عامــل اصــلی در بیمــاريهــاي آلرژیــک اســت و انــواع پروبیوتیــک هــا میتوانند نقش مهمی در پاسخ ایمنی در میکرواکولوژي روده اي، پیشگیري و به گونه اي در درمان بیمـاري هـاي آلرژیک ایفا کنند . محتویات رژیم غذایی که خـصوصاً در آن از پروبیوتیک ها استفاده شده است ، سبب افزایش فعالیت اینترفرون در خون افراد می شود و کودکانی که در خــانواده هــایی متولــد مــیشــوند کــه از غــذاهاي تخمیرشده ي غنی از لاکتوباسیل اسـتفاده مـی کننـد از کودکانی که در خانواده شان از غذاهاي استریل استفاده می شود کمتر دچار بیماريهاي آلرژیک می شوند .
خاصیت ضد پیری پروبیوتیک ها
در پوســت ســالم یــک PH اســیدي ملایــم در محدوده ي 6/5-5/4 مـی باشـد کـه آن از کلونیزاسـیون باکتريهاي پاتوژن پیشگیري میکند، فعالیـت آنزیمـی را تنظیم کرده و یک محیط با رطوبت بالا به طور مداوم ایجاد می کند . بعد از سن 70 سالگی PH پوست به علت افزایش فعالیت پروتئازها ، به طور قابل تـوجهی افـزایش می یابـد . متابولیـسم پرو بیوتیـک هـا بـا تولیـد مکـرر مولکولهاي اسیدي سبب کاهش PH محیط اطـرافش میشود که اسید هاي چرب آزاد تولیدي لاکتوباسیلی و لینولئیک اسیدهاي کونژوگه در پروسه ي تخمیر ایجاد میکنند . بنابراین استفاده از پروبیوتیک ها می توانـد PH پوست نرمال را حفظ کند و سطوح فعالیت پروتئازها را به آنچه در پوست سالم و جوان هست، نزدیک کند.
همچنین پروبیوتیک ها به تولید کلاژن کمک زیادی می کنند. کلاژن یک ترکیب اصلی در ساختار پوست برای شادابی، جلوگیری از پیری و حفظ استحکام بافت ها است و البته با افزایش سن تولید آن شدیدا رو به کاهش خواهد رفت.
تاثیر پروبیوتیک ها در شادابی پوست
کاهش سموم بدن از طریق دفع مناسب و کامل و در واقع تنظیم مناسب اجابت مزاج، تولید کلاژن، تولید ویتامین ها و مینرال های حیاتی برای حفظ پوست سالم، رفع یبوست که خود یکی از عواملی است که باعث کدورت در پوست می شود، درحفظ جوانی و شادابی پوست تاثیر بسیاری دارند. پروبیوتیک ها با دارا بودن توانمندی در جلوگیری از سنتز بیش از حد ملانین (رنگدانه های طبیعی پوست) که در دوران پیری به وضوح بر روی پوست دیده می شوند و مطمئنا بر کاهش زیبایی پوست موثرند، باعث می‌شوند پوست هر چه بیشتر روشن و جذابتر بماند.
مطالعات جدید محققان در این زمینه نشان داده است که استفاده از پروبیوتیک ها به صورت موضعی بر روی پوست بدن، می‌تواند از آثار مخرب رادیکال‌های آزاد و آلاینده ها و موادا التهاب زا جلوگیری کند.
خواص پروبیوتیک ها برای سلامت
تشریح تمام مزایای باورنکردنی پروبیوتیکها بسیار فراتر از آنچه در این مقاله گنجانده شده، می‌باشد.
با این وجود ذکر برخی از آنها خالی از لطف نیست:
التهاب: مشخص شده که پروبیوتیکها موجب کاهش التهابات دائم که عامل اصلی بسیاری از بیماری‌ها هستند، می‌شوند.
افسردگی و اضطراب: شواهد دال بر آن است که مصرف پروبیوتیک strains lactobacillus helveticus و bifidobacterium langum علائم اضطراب و افسردگی را در افرادی که دچار افسردگی بالینی هستند، کاهش می‌دهد.
کلسترول خون: برخی از پروبیوتیکها شاخص مجموع کلسترول و کلسترول مضر را کاهش میدهند.
فشار خون: مشخص شده که پروبیوتیکها موجب کاهش نسبی فشار خون می‌گردند.
عملکرد سیستم ایمنی: برخی از پروبیوتیکها عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود بخشیده و منجر به کاهش حمله‌ی انواع عفونت‌ها از قبیل سرماخوردگی شایع به بدن می‌گردند.
سلامت پوست: شواهدی دال بر اینکه مصرف پروبیوتیکها برای درمان آکنه، التهابات پوستی، اگزما و دیگر بیماری‌های پوستی مفید است، وجود دارد.
تمام این نکات تنها گوشه‌ی کوچکی از فواید پروبیوتیکها می باشد. پروبیوتیکها همواره مورد مطالعه قرار می‌گیرند و بارها اثبات شده که آنها برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید هستند.
نتیجه گیری
محققان به این نتیجه رسیده اند که مصرف لبنیات پروبیوتیکی می تواند جوش های صورت و چین و چروک دوره سالمندی را کاهش دهد .دانش رو به رشدی که بحث رابطه بین فلورمیکروبی روده و سلامت انسان را راه انداخته ، باعث شده که علاقه به پروبیوتیک ها به صورت مداوم رو به افزایش باشد .
خواندن این مقاله از وبسایت دکتر مهناز شکروی به شما کمک کرد که اطلاعاتی در مورد پروبیوتیک ها کسب نمایید . شما می توانید سوالات خود در خصوص پروبیوتیک ها را از طریق بخش " تماس با ما " با دکتر مهناز شکروی درمیان بگذارید .
